Student Exchange Programme – SEP

Algemeen

Het Student Exchange Programme (SEP) is hét uitwisselingsprogramma van de International Pharmaceutical Students’ Association (IPSF), waarbij farmaceutische studenten (bio-)farmaceutische wetenschappen en farmacie) de mogelijkheid geboden wordt om een kijkje te nemen in de farmacie over de grens. Dit programma biedt een unieke kans om je horizon te verbreden, je taalkennis op te schroeven en het staat ook nog eens mooi op je CV! Ben je geïnteresseerd in zo’n stage? Hieronder vindt je eerst wat algemene informatie over SEP en verderop staat alle informatie die je nodig zult hebben om deze stage te regelen!

Ieder lid van de Koninklijke Nederlandse Pharmaceutische Studenten Vereniging (K.N.P.S.V.) is automatisch lid van IPSF, waardoor je deel kunt nemen aan SEP. Ben je dus lid van een van onze afdelingen, namelijk G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”, L.P.S.V. ,,Aesculapius”, U.P.S.V. “Unitas Pharmaceuticorum” of de Vereniging van Chemie Studenten aan de Vrije Universiteit, dan kun je deelnemen aan SEP.

Er zijn twee periodes waarin SEP georganiseerd wordt: winter SEP, van oktober tot mei, en zomer SEP, van april tot september. De meeste uitwisselingen vinden plaats in de zomer, maar als je interesse hebt in winter SEP, is dat natuurlijk ook mogelijk! De stages kunnen verschillen qua duur, van 2 weken tot 3 maanden. Een vereiste hierbij is dat er minimaal 40 werkuren gehaald worden gedurende de stage. Afhankelijk van de mogelijkheden per land zijn er een aantal verschillende stages: openbare farmacie, ziekenhuis farmacie, farmaceutische industrie en onderzoek. Naast de stage worden er ook vaak sociale en culturele activiteiten georganiseerd door en voor studenten. Zo leer je je mede (bio-)farmaciestudenten én de stad waar je verblijft kennen!

Meer dan 88 landen van over de hele wereld doen mee aan SEP, dus de keuze is enorm! Elk land heeft zijn eigen Student Exchange Officer (SEO) die SEP coördineert. In Nederland is dat de commissaris buitenland (CB) der K.N.P.S.V. Dit is in de eerste plaats dus het contactpersoon, want de CB regelt alle SEP stages voor Nederlandse studenten.

SEP stage regelen

Wil je op SEP-stage gaan? Lees dan onderstaande instructies grondig door en onderneem de genoemde stappen op de genoemde tijden. Mocht je er niet uitkomen, dan mag je altijd contact opnemen met de CB van de K.N.P.S.V. (commissarisalgemezakene@gmail.com).

Belangrijk om te onthouden is dat er een beperkt aantal plaatsen zijn voor SEP stages in het buitenland. Begin dus op tijd met plannen maken! Hierbij is het handig om een profiel aan te maken op sep.ipsf.org. Let op: je account moet eerst goedgekeurd worden door de CB nadat de CB geverifieerd heeft dat je lid bent van de K.N.P.S.V. Hier kan je de SEP-database vinden, waarin alle deelnemende landen, hun organisaties en SEO’s te vinden zijn. Daarnaast is er een documenten sectie, waar je veel extra informatie kan vinden over SEP. Bekijk vooral de deelnemende landen goed en maak een top 3 van landen waar je eventueel op zou willen gaan. Om er op tijd bij te zijn is het handig om direct na de zomervakantie (mag ook eerder, kan ook nog later, maar er zijn zoals gezegd maar een beperkt aantal plaatsen) een mailtje te sturen naar de CB op commissarisbuitenland@knpsv.nl. Hierin moeten de volgende dingen staan:

  • De afdeling van de K.N.P.S.V. waar je lid van bent (P.S., ,,Aesculapius”, U.P., VCSVU);
  • De gemaakte top 3 van landen waarin je geïnteresseerd bent;
  • De periode waarin je op SEP wilt gaan, bijvoorbeeld 3 weken in de periode van 1 juni tot 1 september;
  • De sector waarin je stage wilt lopen, bijvoorbeeld de openbare farmacie;

Met deze informatie zal de CB de SEO van het land van voorkeur benaderen met de vraag of je daar terecht kunt in de periode waarin je op SEP wilt gaan en in je sector van voorkeur. Vaak kunnen landen al wel een indicatie geven of dit mogelijk is, door ervaring in afgelopen jaren. Echter, in de periode januari tot maart worden veel leden pas definitief geplaatst voor een stage. Dit is afhankelijk van de procedures van het land waar je op SEP wilt gaan, en kan ook eerder of later zijn.

Je kunt in de tussentijd werken aan je account in de SEP-database. Hierin dien je je Application Form (AF) te maken. Hierin zet je je algemene informatie, maar ook je ervaring (CV) en een Motivation Letter (ML), waarom je graag op SEP wilt gaan. Alles dient in het Engels geschreven te worden. Daarnaast is het belangrijk om alles correct en netjes te formuleren, omdat je door host SEO’s onder andere beoordeeld wordt op de kwaliteit van je AF. Door op submit te klikken wordt het document voor de CB zichtbaar en kan hij je tips geven om je AF nog beter te maken.

Rond februari/maart zal duidelijk worden of de host SEO een plek voor je heeft. Als dit het geval is moet voldaan worden aan de SEP-bijdrage. Deze bedraagt €126,-, welke opgesplitst wordt in €42,- en 84,-. De €84,- is de borg, deze krijg je volledig terug als de SEP-stage succesvol verloopt. De €42,- wordt opgesplitst in €18,- euro voor het land waar je heengaat en €24,- voor IPSF voor het onderhoud van de SEP-database. Mocht de stage door omstandigheden buiten jouw schuld om toch niet door kunnen gaan, krijg je ook de €18,- terug. De €24,- voor de database gaan dan alsnog naar IPSF.

Wanneer het geld op de rekening van de K.N.P.S.V. staat, wordt je zichtbaar in de SEP-database voor de SEO’s van landen waarin je geïnteresseerd bent. Daarna zal de CB je in contact brengen met de SEO van het land waar je op SEP stage zult gaan. Met de SEO kunnen dan alle praktische zaken, zoals accommodatie, begeleiding, het sociale programma etc., besproken worden. Het is hierbij handig om de CB af ten toe een update te geven over de gang van zaken, vooral als het contact niet zo soepel verloopt. Ook zul je zaken als vliegtickets zelf moeten regelen. Wanneer alles geregeld is, kun je op reis gaan richting het land van je SEP stage!

Samenvatting/tijdlijn:

Tijdlijn Actiepunt
Juni-oktober (dit is de ideale periode, eerder of later kan ook) Vooronderzoek doen, account aanmaken in de SEP-database: sep.ipsf.org. De CB mailen met de volgende zaken: afdeling waarvan je lid bent, top 3 van landen waarin je geïnteresseerd bent, periode van uitwisseling en voorkeurssector.
Oktober-februari Je AF in de SEP-database uitwerken en perfectioneren.
Februari-maart SEP-fee betalen.
Maart-september Alle praktische zaken regelen met de SEO van het land waar je heengaat. Alle praktische zaken voor je reis zelf regelen.
April-september Genieten van je SEP-stage!


Meer informatie:

Applying guide for SEP Students

Bekijk daarnaast de verslagen hiernaast van studenten die op SEP geweest zijn!

In mei’2021 zijn wij afgereisd naar de stad Dar es Salaam in Tanzania om daar stage te gaan lopen in het ziekenhuis. Onze voorbereidingen waren al in 2019 gestart, maar door alle corona perikelen is onze stage een tijdje uitgesteld. Organisatorisch was het veel werk, maar gelukkig vonden we dit beide niet erg om te doen waardoor we een succesvolle stage hebben kunnen regelen. We wisten totaal niet wat we van de stage  konden verwachten,  dus we vonden het erg spannend om hier aan te beginnen.
We vertrokken natuurlijk midden in de coronapandemie, wat natuurlijk wel wat risico met zich mee bracht. Gelukkig hoefden we bij aankomst niet in quarantaine en was alleen een negatieve PCR test voldoende om het land binnen te komen. Na een lange vlucht kwamen we ’s avonds aan op het vliegveld van Dar es Salaam waar we werden ontvangen door onze SEO en twee andere farmaciestudenten. Wel enorm raar om ineens zonder mondkapjes rond te lopen en om in een land te zijn waar ze corona eigenlijk niet eens kenden en er dus ook 0 regels waren. Ze brachten ons naar ons appartement waar we even konden acclimatiseren en vooral wennen aan de hitte! De eerste paar dagen stonden vooral in het teken van het ontdekken van de cultuur en de stad. We hebben een wandeling gemaakt door de stad, het museum, de universiteit, het lokale strand en de vismarkt bezocht. Na 4 dagen wennen konden we op maandag dan echt beginnen met onze stage.

We hebben in totaal 6 weken stage gelopen in het Muhumbili National Hospital in Dar es Salaam. Dit is een groot nationaal verwijzingsziekenhuis waar ook nieuwe geneeskundestudenten en farmaciestudenten worden opgeleid. In de eerste twee weken hebben we in een soort poliklinische apotheek gewerkt, wat zich richtte op de HIV-medicatie. We mochten hier gewoon mee draaien met alle andere apothekers en maakten o.a. medicatie klaar, hielpen met uitgeven en declareerden de medicatie via een speciaal systeem. Elke ochtend om 10;00 werden we meegenomen door een apotheker die op ‘ronde’ ging op een bepaalde afdeling van het ziekenhuis. In de eerste twee weken was dit voor ons de Moeder/kind-afdeling. Ze gingen tijdens de ronde langs de patiënten om te overleggen over de behandeling en na de ronde mochten we de patiëntendossiers inzien zodat we konden zien welke farmacotherapie er werd toegepast.

In de andere 3 weken hebben we veel geswitcht van afdeling naar afdeling. We hebben op de volgende afdelingen mogen meekijken: spoed OK, psychiatrie, oncologie, IC, nefrologie, neurologie, hematologie en de methadonpost voor de verslaafden. Onze dag begon vaak met een ronde lopen over de desbetreffende afdeling en het inzien van de patiënten dossier en eindigde met het uitvullen van de medicatie en het afgeven van de medicatie op de afdelingen.

In de laatste week mochten we meekijken met de apothekers in het kinderziekenhuis. In dit ziekenhuis vonden ook de bereidingen plaats, waaronder de bereidingen van de chemokuren waar we een kijkje hebben kunnen nemen. In het kinderziekenhuis zagen onze dagen er vrijwel hetzelfde uit als op de andere afdelingen van het ziekenhuis waar we waren geweest. Hier hebben we mogen meekijken op de IC, hematologie en oncologie afdeling

Naast onze stage heeft onze SEO ons elk weekend meegenomen naar een leuke activiteit. Het allereerste weekend werden we mee uit genomen. Na 1 jaar niet uitgaan (!) was dit helemaal geweldig, maar wel heel erg gek. De discotheek stond bomvol met mensen, maar wat was het heerlijk om weer eens te kunnen dansen en feesten. Verder zijn we een weekend naar een mooi strand geweest waar we even onze rust konden pakken, één weekend naar een eiland geweest dicht bij de stad en hebben we een hike gemaakt in de bergen van Pugu Hills. Als klapper op de vuurpijl zijn we het laatste weekend zijn we met een groepje studenten een weekend naar Zanzibar geweest!

Als met al een enorm gaaf avontuur wat we nooit hadden willen missen. We kunnen iedereen aanraden om een SEP te doen via de K.N.P.S.V.!

Afgelopen zomer heb ik deelgenomen aan de SEP in Tokyo, Japan. Waarom Japan? Ik wilde graag de farmaciewereld in Azië ervaren en Japan staat bekend om zijn goede gezondheidszorg. De SEP in Japan bestaat bovendien uit een visitatieprogramma, waarbij je diverse farmaceutische werkvelden bezoekt. Dit is ideaal voor als je nog niet weet wat je na je studie wilt doen. Zelfs als je al weet wat je later wilt doen, is zo’n programma interessant. Wat mij ook vooral aantrok, was de Japanse cultuur. Ik wist al van tv en internet dat Japanners over het algemeen heel beleefd en bescheiden zijn. Dit is bijna in tegenstelling tot de Nederlandse cultuur, waar iedereen vaak open en spontaan is. Het zou interessant zijn om te zien hoe de Japanse cultuur bij de verschillende werkvelden binnen de farmaciewereld tot uiting komt. 

De eerste dag begon met een ‘welcome party’ waarbij iedereen elkaar leerde kennen aan de hand van verschillende spelletjes. In totaal waren er acht exchange studenten en 10-20 Japanners, waarvan een aantal in de SEP-comité zaten. Het was een gezellige avond en het was niet al te intensief, zodat de alle exchange studenten konden uitrusten. Gelukkig waren we (de exchange studenten) de tweede dag vrij om nog meer uit te rusten. Via een Japanse student hoorden we dat er niet ver van Tokyo vandaan een mooie plek met strand was. Daar waren we met alle exchange studenten gegaan als een dagtripje. Ik vond het best wel spannend aan het begin, want je spendeert de hele dag met mensen die je nauwelijks kent. Uiteindelijk was het een zeer geslaagde dag en heb ik al snel een band gevormd met de studenten. 

De dag erop kreeg was er een workshop pediatrie door de Japanse studenten zelf. Dat was leuk georganiseerd en erg interessant, vooral omdat ik in de bachelor nauwelijks wat over de pediatrie heb geleerd. Een aantal dagen later bezochten we de Meiji Pharmaceutical University. Daar hebben we kennis gemaakt met de traditionele Chinese/Japanse medicijnen. Eerst kregen we een rondleiding in het museum binnen de campus over de traditionele, natuurlijke medicijnen en vervolgens konden we zelf ons eigen traditionele medicijnen in het universiteitslab maken! Het was ontzettend interessant om het allemaal te zien en te doen, want dit vind je haast niet in Nederland. 

Het bezoek aan de openbare apotheek was een van de meest leerzame ervaring die ik tijdens de SEP heb gehad, omdat de hoofdapotheker een zeer inspirerende man was. Deze apotheek scheen een van de betere apotheken in Tokyo te zijn. Toen ik de apotheek binnenstapte, voelde ik me meteen thuis. De apotheek was namelijk heel huiselijk ingericht, waardoor patiënten zich thuis voelen. De apotheker wilde hiermee de drempel om naar de apotheek te gaan laag houden. Wat mij het meest opviel, was dat er geen apotheekassistenten aanwezig waren. Apothekers doen daar alles zelf, maar ik heb begrepen dat er een nieuwe wet komt waarbij apotheekassistenten een plek krijgen. Bovendien heeft ieder patiënt zijn vaste apotheker, net als dat je een vaste huisarts hebt. Verder zag ik goed hoe de Japanse cultuur in de apotheek naar voren kwam. We hebben de apotheek op een zondag bezocht, die normaal gesproken gesloten was. De apothekers hadden op de werkdagen geen tijd om rondleidingen te geven en maakten speciaal tijd voor ons om ons een leerzame dag te geven. Op die dag belde toevallig een patiënt met spoed de apotheek op en mocht ze zelfs meteen langskomen. Ik zag hoe beleefd de communicatie ging tussen de apotheker en de patiënt. Ik was verbaasd dat de apotheek zo bereid was om de patiënt te helpen op een zondag. De patiënt staat bij die apotheek volledig centraal en dat was mooi om te zien.

Op een andere dag hebben we een ziekenhuis bezocht en daar kregen we rondleidingen. Ik zag daar van alles: van medicijn machines tot aan een trauma-helikopter. Ook kwamen mensen met verschillende farmacie gerelateerde beroepen in het ziekenhuis wat vertellen over hun functies. Het was heel interessant om te zien hoe het allemaal in Japan te werk ging. 

Als laatst was bezocht ik een farmaceutisch bedrijf dat zich bezig hield met machines voor het verpakken en vullen van medicatie. Ik ben zelf nog nooit bij een farmaceutisch bedrijf geweest, dus dit was zeker een heel nieuw ervaring voor mij. Eerst kregen we een mini-workshop over personalized medicines en vervolgens een rondleiding bij de machines. Het zag er allemaal heel high tech uit! 

Tijdens de SEP had ik best veel vrije tijd om nog leuke dingen te doen. Ik was dan altijd op stap met de andere exchange studenten en soms ook met de Japanse studenten wanneer zij tijd hadden. Het was altijd super gezellig en we bouwden steeds een betere band op. We zijn bijvoorbeeld samen naar Disneyland gegaan en zijn een dagje gaan uitrusten bij een warmwaterbron/hot spring (onsen). In de avond gingen we vaak de stad verkennen (Tokyo is ontzettend groot!), karaoke zingen en naar de typische Japanse pubs (izakaya’s). Naast het reguliere farmacie-programma werden er ook sightseeing dagen en dagtripjes georganiseerd. Ik heb hierdoor veel van de Japanse cultuur gezien en heb heel lekker (en veel) gegeten! Zo aten we streetfood terwijl we een wandeling in een oude Japanse stad in yukata’s (zomerversie van de kimono) maakten. Op de laatste avond heeft iedereen afscheid van elkaar genomen en het ging er emotioneel aan toe! Inmiddels had iedereen een sterke band met elkaar gevormd en we raakten gewend om elkaar elke dag te zien. Ik kon niet geloven dat ik binnen 2 weken al zo’n goede band kon vormen met een aantal mensen. Tot nu toe heb ik nog steeds contact met ze via Facebook.

Al met al was de SEP een van de meest bijzondere en leerzame ervaring die ik in mijn leven heb gehad. Ik wil de SEP-comité van Japan en met name Imke van de K.N.P.S.V. hiervoor bedanken. Het was een spannende avontuur om naar de andere kant van de wereld in je eentje te reizen. Maar je bent natuurlijk niet alleen, alle exchange studenten vinden het net zo spannend. Je leert heel veel van de verschillende mensen en je ziet hoe farmacie gerelateerde zaken in het buitenland aan toe gaat, die je niet in Nederland ziet. Omdat je (vooral in de bachelor) niet vaak de kans krijgt om iets in het buitenland te doen, geeft de SEP je een mooie kans om het toch te kunnen doen. Ik raad daarom iedereen aan om deel te nemen aan de SEP. Om de SEP waar te maken is een goede voorbereiding vereist. Kijk goed naar de verschillende mogelijkheden en landen op de IPSF-site. Lever op tijd je CV en motivatiebrief in bij de K.N.P.S.V., zodat de kans groter is dat je daadwerkelijk een plekje krijgt voor de SEP. Als je vragen hebt, stel ze gerust aan de K.N.P.S.V., maar je kunt ze zeker ook bij de ‘K.N.P.S.V.’ van andere landen stellen. Als je twijfelt om de SEP te doen, gewoon doen! Je gaat er geen spijt van krijgen en je zult juist spijt krijgen als het niet doet! 

Begin juli reisde ik voor mijn SEP-stage naar Famagusta. Op het vliegveld in Noord-Cyprus, werd ik ontvangen door de enorme hitte en drie meiden: de Student Exchange Officer (SEO) van Cyprus Miracle, een Local Exchange Officer (LEO) Soheila en mijn kamergenoot Hortense uit Frankrijk. Samen reisden we naar de Eastern Mediterranean University (EMU) campus waar alle SEP-studenten in dormitories verbleven. Het leek ontzettend veel op een Amerikaans campus zoals je op tv ziet. Het was zo groot, dat vanaf onze dorm het minimaal 20 minuten lopen was naar de Faculteit van Farmacie. 

 De SEP-studenten waren voornamelijk Europese studenten. Er was één Canadees meisje bij. De studenten hadden een stageplek in de openbare apotheek of in het onderzoek. Ik liep stage in de apotheek van Çisem. In dezelfde straat waren er om de paar meter meerdere apotheken te vinden. In Noord-Cyprus mag je overal een apotheek openen, zolang je maar geld hebt. De apotheek had een groot assortiment in handverkoop. Er waren geen ladekasten, maar vitrinekasten waar alle medicatie achter de balie zichtbaar was. Het was in de kasten niet ingedeeld op stofnaam, maar op indicatie. Het eerste wat ik dan ook mocht doen, was leren waar alle medicatie lag. Ik voerde voornamelijk de taken uit die de apotheker mij gaf. De lokale bevolking spreekt Turks, dus verder dan Merhaba (Hallo) kwam ik niet. Engels sprekende patiënten kon ik wel helpen. Vanwege de universiteit, wonen er veel internationale studenten in Famagusta. Ook komen Grieks-Cyprioten naar de apotheken in het noorden zonder recept. In principe is alles over the counter, zelfs antibiotica. De geneesmiddelen in Turkse Lira zijn namelijk veel goedkoper dan in Euro. Recepten die de apotheek kreeg, waren voor het grootste deel nog handgeschreven. Daarnaast is een verzekering niet verplicht. Verder hebben de apotheken geen apotheek informatie systeem (AIS). Dus is er geen patiëntenbestand en kan de medicatiebewaking alleen gedaan worden met de informatie die door patiënt wordt gegeven. Zonder AIS kunnen er ook geen etiketten worden geprint. Daarom wordt het gebruik op de doos geschreven en mondeling uitgelegd door de apotheker.

Na stage in de ochtend, zochten we voor afkoeling aan het strand. Famagusta kent vele stranden, zoals EMU Beach, Palm Beach en Salamis Beach. Voor onze SEP-uitjes bezochten we verschillende plekken in het noorden van het eiland. In Famagusta bezochten we o.a. de Salamis Ruins. Ook gingen we naar de havenstad Kyrenia. Hier maakten we een boottocht, bezochten The British Village en Escape Beach. Ook bezochten we Nicosia. De hoofdstad van Cyprus dat deels in het noorden en deels in het zuiden ligt. Hier staken we te voet de grens over, om de stad ook aan de zuidkant te verkennen. Er is genoeg te doen in het noorden en dus zeker een bezoekje waard als je op het eiland bent! Tijdens onze SEP-weekenden zijn we ook naar andere plekken in het zuiden geweest. Het zuiden is net als Griekenland: de beelden, de Griekse patronen, de straatjes, etc. In Grieks-Cyprus bezochten we het WaterPark, deden een Jeep Safari, een boottocht en zwommen door de grotten. Het verschil tussen noord en zuid is groot. Het leek wel alsof in het noorden de tijd had stilgestaan. Zo is er Palm Beach, een strand recht voor Ghost Town. Het stadje is onbewoond en wordt door de Turkse militairen bezet. Op het strand zag ik de eerste toeristen van het noorden. In het zuiden was het anders: overal toeristen. Ik was blij als we weer terugreisden naar Famagusta. 

Ik heb het ontzettend naar mijn zin gehad in Cyprus. Op mijn stageplek mocht ik alles vragen en doen wat mogelijk was. Ik kon het goed met apotheker Çisem vinden. Ze gaf me tips over wat ik kon doen op het eiland. De SEP-studenten waren verdeeld over twee huizen. De lokale studenten verbleven ook op campus en stonden altijd klaar om ons te helpen. Het was daarom makkelijk om elkaar te leren kennen en zelfs om een paar woorden in een andere taal te leren! Ik wil Imke en Bram van de K.N.P.S.V., Miracle, de LEOs en alle SEP-studenten bedanken. Wil je ook een buitenlandse ervaring, houd je van reizen en nieuwe mensen ontmoeten, dan raad ik je zeker aan om een SEP-stage te doen! 

Met een koffer die veel te vol zat en na de laatste dingen gekocht te hebben die op de paklijst stonden op het vliegveld begon ik aan mijn Student Exchange Program (SEP) naar Nagoya, Japan! De spanningen waren aanwezig aangezien dit de eerste keer was dat ik alleen weg ging en dan gelijk voor het eerst naar Japan. Met een reistijd van 17 uur en een overstap die 5 uur duurde, was de vlucht niet bepaald een pretje te noemen. Over de hygiëne van het vliegtuig had ik ook mijn twijfels, want toen ik het vliegtuig uitstapte had ik een onverklaarbare rode uitslag op mijn benen.

Van tevoren heb ik me ingelezen over het land en de cultuur om de onvermijdelijke cultuurshock te verminderen. Alleen hoe goed ik me ook had voorbereid, één ding waar ik me nooit op had kunnen voorbereiden was de enorme hitte en luchtvochtigheid die ik voelde toen ik het vliegtuig uitstapte. Voor acclimatiseren was er alleen geen tijd, want ik moest meteen door naar het hostel en me snel omkleden voor het welkomstfeest. Hier zou ik voor het eerst alle andere uitwisselingsstudenten ontmoeten en de lokale stafleden die een ons voor twee weken zouden bijstaan. Er waren vier andere uitwisselingstudenten aanwezig en ze kwamen uit Polen, Zuid-Korea, Taiwan en de Verenigde Staten. Een goede eerste indruk was alleen lastig, want na 36 uur niet geslapen te hebben was ik niet zo spraakzaam. Toen mensen mij eenmaal beter leerde kennen zeiden ze tegen me dat mijn eerste indruk totaal niet representatief was voor wie ik eigenlijk ben. Na het welkomsfeest overleefd te hebben en een goede nachtrust kon ik toch beginnen aan het SEP.

Het officiële programma bestond uit een kijkje nemen naar het gezondheidssysteem in Japan. Hiervoor bezochten we een (ziekenhuis)apotheek, een fabriek van Pfizer, de universiteit, een workshop van Shiseido en JICA, een internationale vrijwilligersorganisatie. Als bio-farmaceut klinkt dit programma niet heel interessant, maar het was alsnog heel interessant om te leren hoe het te werk gaat in een Japanse openbare apotheek en dit vervolgens te vergelijken met andere landen. Eén van de dingen die ik toch geleerd heb is dat het gezondheidssysteem in Nederland misschien niet perfect is, maar wel beter dan in Japan en de andere landen waar de uitwisselingsstudenten vandaan kwamen.

Het educatieve deel was heel interessant, maar er was ook genoeg mogelijkheid om meer over de cultuur te leren. Zo hebben we verschillende kastelen bezocht, zijn we naar het Toyata-museum geweest en hebben we een park bezocht die in het teken stond van de traditionele cultuur. Het educatieve deel was heel interessant, maar toch wat het me het beste bijstaat is het land Japan, de cultuur en de mensen die ik heb ontmoet. De SEP-stafleden gingen niet alleen mee naar de officiële activiteiten, ook op de vrije dagen stonden er altijd een paar stafleden klaar om ons te vergezellen. Zij hielpen ons met bijv. kaartjes bestellen voor musea, en de beste restaurants uitkiezen. Nagoya is eigenlijk een saaie stad om twee weken te verblijven, maar de stafleden en de andere uitwisselingstudenten maakten mijn tijd daar leuk. Overdag deden we altijd wat leuks en ‘s avond gingen we heerlijk uit eten en gingen we bijv. poolen, naar de karaokebar of een afterparty houden in het hostel. Dat er altijd lokalen mensen met ons mee gingen was ook handig in een ander opzicht. De enige studenten die geen woord Japans spraken en er ook niet uitzagen als Japanner, waren namelijk Roch (de student uit Polen) en ik. Wij waren eigenlijk de enige gaijin uit de hele groep, iets waar we elke dag weer achter kwamen. Wanneer dan ook iemand in het Japans een vraag aan me stelde in een winkel of restaurant keek ik als eerst naar een van de stafleden.


Mijn tijd in Japan was interessant en ik heb me geen moment verveeld. In het bijzonder wil ik hiervoor bedanken de K.N.P.S.V., Ceren en Imke, de uitwisselingsstudenten en alle mensen uit Japan die betrokken waren bij de organisatie. Mijn SEP-avontuur heeft een onuitwisbare indruk op me achtergelaten en mijn volgende tripje naar Japan is zelfs al gepland. Ik wil daarom ook iedereen aanraden om op SEP te gaan en Imke (SEO) te vragen naar de mogelijkheden! Je kan Imke bereiken door te mailen naar: commissarisbuitenland@knpsv.nl

Afgelopen zomer heb ik deelgenomen aan een Student Exchange Program in Indonesië. Toen ik besloot dat ik een SEP wilde gaan volgen wist ik al gelijk dat ik dit niet in een westers land wilde volgen. Al snel kwam ik toen uit bij Indonesië! Een land met veel verschillende geloven en culturen. Ook omdat mijn familie een geschiedenis heeft met Indonesië werd ik al snel enthousiast over dit land en wilde ik het beter leren kennen. De combinatie van stage lopen in het ziekenhuis en vakantie leek mij de ultieme kans!

Na een heel lange, maar rustige vlucht kwam ik laat op de avond aan op het vliegveld in Bali. Hier werd ik opgehaald door twee meiden die onder andere de SEP hadden georganiseerd. Uiteindelijk aangekomen bij de accommodatie waar ik de komende 3 weken verbleef ontmoette ik de andere seppers! Twee Poolse meiden, twee Egyptenaren(een jongen en een meisje) en een Frans meisje. Het was een leuke diverse groep!

De volgende dag was mijn eerste kennismaking met de ziekenhuisfarmacie in Indonesië. Ook ontmoette ik flo hier, de LEO van Bali, zij had de leiding over alles wat er geregeld was. Flo was één van de leukste, spontaanste mensen die daar heb ontmoet!

Aangezien ik door tentamens iets later aankwam dan de rest, had ik de openingsceremonie helaas moeten missen. Onze SEP vond plaats in een klein, maar fijn privé ziekenhuis. Het ziekenhuis bevond zich in de hoofdstad van Bali, Denpasar. Net zoals in Nederland had je een afdeling die de medicijnen verzorgde voor de patiënten in het ziekenhuis. Daarnaast heb je nog amarta farma, hier konden de patiënten na hun dokters afspraak hun medicijnen ophalen.

Het leukst vond ik om in amarta farma te staan. We maakten hier vooral recepten klaar, maar ook capsules en poederzakjes. Ik moet zeggen dat ik blij ben dat ik niet ziek ben geworden en medicijnen uit Indonesië heb moeten gebruiken. Hoe lief en behulpzaam de mensen ook zijn, erg secuur werken ze niet. Zo kwam het voor dat een capsule maar halfvol zat, maar dat maakte niet echt uit en werd met een glimlach zo aan de patiënt gegeven. Ook worden recepten vaak nog met de hand geschreven. Met een vreemde taal en een dokters handschrift was het af en toe even puzzelen wat er stond, maar dit maakte het eigenlijk alleen maar  leuk.

In het ziekenhuis werkte ook een hele lieve mevrouw, Dhani, die ons uitnodigde bij haar thuis. Ze had een hindoeïstische ceremonie voor haar zoon die wij mochten bijwonen. Dit was erg bijzonder om te zien. Na de ceremonie mochten we ook blijven eten. Ze had Indonesisch eten gekookt (opzich wel logisch). Braaf opgevoed dat we waren deden we ons best om het op te eten. Maar geloof me, het eten was PITTIGGG. Op den duur kwam ze dan ook met pizza’s aanzetten met de mededeling dat ze al had verwacht dat het eten iets te pittig voor ons was. En die pizza’s waren lekker!

Vanuit de SEP werd iedere week een tripje georganiseerd. Hierin hebben we verschillende tempels, een schilpadden reservaat, aapjes (brutale aapjes die het leuk vonden om op je te klimmen), rijstvelden en nog veel meer bezocht! Het grappige was dat onze Indonesische begeleiders de meeste dingen ook voor het eerst deden.

Doordat we tijdens de SEP ook veel vrije tijd hadden, hebben we zelf ook veel ondernomen. Ik had het geluk dat ik met een super leuk groep medestudenten zat. Zo zijn we veel naar het strand geweest, maar zijn we ook weekendjes weg geweest met zijn allen! Zo zijn we o.a. drie dagen naar een ander eiland geweest. Een klein, niet zo toeristisch, eilandje, genaamd Nusa Penida. Doordat we hier in mijn eerste week op Bali naartoe gingen, leerde we elkaar al snel kennen! We hebben hier heel veel leuke en grappige momenten beleeft. Dit was het begin van de fantastische tijd die ik heb beleeft op Bali. Niet alleen heb ik super mensen ontmoet uit verschillende landen. Ook heb ik veel geleerd over het land en de farmacie in het land. Maar niet alleen heb ik dingen geleerd over Indonesië ook over de landen van mijn mede seppers heb ik, door onze vele terras avondjes, genoeg geleerd.

Iedereen die op dit moment twijfelt om een SEP te gaan doen raad ik aan om te stoppen met twijfelen! Gewoon doen, gooi jezelf in het diepe en ga het avontuur dat SEP heet aan! Je hebt gegarandeerd een leuk tijd!

Afgelopen zomer heb ik twee weken gespendeerd in Ghana voor het lopen van een stage in
een community pharmacy. Ghana is een land vol met lieve warmhartige mensen die altijd
wel een praatje met je willen maken. Ook als obroni (blanke) kun je er veilig rondlopen en
mensen zijn altijd bereid je te helpen als je te midden van alle chaos op straat even niet
meer weet wat je moet.

Ik kon blijven slapen bij een gastgezin welke zo ontzettend aardig waren dat ze me zelfs
uitnodigden voor het diner ter ere van de 50 e verjaardag van de moeder. De
farmaceutische vereniging in Ghana verzorgde ook trips in het weekend waar ik al snel de
andere uitwisselingsstudenten leerde kennen. Zo hebben we aapjes gevoerd, in de boti
falls (watervallen) gezwommen, baby krokodillen vastgehouden, een boottocht gemaakt
naar verschillende eilandjes, kokosnoten leeggedronken terwijl we in een hangmat lagen
en nog veel meer. Naast al die avonturen heb ik natuurlijk ook gewoon gewerkt. In Ghana
komen lang niet alle mensen met een recept dus was het soms een kwestie van goed
luisteren naar de symptomen en vervolgens overleggen wat het mogelijk zou kunnen zijn
en wat hierbij zou kunnen helpen. Daarnaast mocht ik in de apotheek ook bepaalde testen
doen bij mensen zoals een malaria test, hepatitis B test, bloeddruk meten, glucosewaardes
meten etc. Deze diversiteit maakte het werk extra leuk en daarnaast waren mijn collega’s
super aardig en nieuwsgierig naar hoe het nou allemaal in Nederland werkt.

Een reis als deze raad ik iedereen zeker aan. Het is de perfecte combinatie van werken,
studeren en avontuur!

Having known how amazing SEP can be from being a Local Exchange Officer (LEO) in Poland,
I decided to go on SEP this summer. Once on SEP, always on SEP, and therefore my SEP
adventure has not finished after I quit studying Pharmacy back home, and moved to the
Netherlands to study College of Pharmaceutical Sciences.
In the summer of 2018, I was selected to go to Porto, Portugal, an enchanting city located
along the River Douro. During my 14-day internship at the Department of Chemistry,
University of Porto, I was analysing the samples using an Inductively Coupled Plasma – Mass
Spectrometry (ICP-MS), which is an analytical method commonly used to detect metals at
concentrations as low as 10 -12 (ppb). During my internship, I determined the concentration of
heavy metals in the blood, urine and hair samples of a group of patients, which was a part of
a double-blinded, randomised study on the effect of the presence of heavy metals on the
development of neurodegenerative diseases.

Apart from doing an internship in one of the Portuguese laboratories, I got to know people from all around the world and travel hundreds of kilometres whilst discovering Portugal. Visiting the wine cellars of Sandeman was an absolute must, since that is what Porto is famous of! Crossing the Dom Luis I Bridge designed by Gustave Eiffel to go to the Morro Garden located in the nearby city – Vila Nova de Gaia to enjoy the sunset, became one of our favourites activities!

One weekend, the exchange officers throughout Portugal organised a “SEP weekend”, where all of the exchange students in Portugal went to Guimarães – the city where Portugal was born. We all had an unforgettable time full of activities! The Portuguese student association APEF did their best to make us feel at home! I cannot describe how grateful I am to have met them on my way!

The most important thing I have discovered in Portugal is that there is no such thing as too much Sangria, you should start every day with a cup of coffee and Pastéis de Belém, and that I should take an extra suitcase to bring back as much port wine as I can next time I visit Portugal!

Afgelopen zomer heb ik gedurende 3 weken in de op een na grootste stad van Indonesië, genaamd Surabaya,
moge deelnemen aan het Student Exchange Programme (SEP) aan University of Surabaya (UBAYA). Ik had
gekozen voor Indonesië, omdat mijn ouders daar vandaan komen en wij om de twee á drie jaar daarheen gaan
om veel familie te bezoeken. Vanwege mijn achtergrond, was ik benieuwd naar het gezondheidssysteem in
Indonesië en de farmaceutische wereld in vergelijking met in Nederland.
In de ochtend van zondag 22 juli kwam ik aan in Surabaya en in de middag werd het programma gestart met
een prachtige openingsceremonie. Hier had ik kennisgemaakt met de Local Exchange Officer (LEO) Alfina
Riyanti (21), waar ik veel contact heb gehad vanuit Nederland en met de andere commissieleden die de gehele
SEP in elkaar hadden gezet. Daarna kwamen de 8 andere uitwisselingsstudenten uit 6 verschillende landen er
ook bij. Gedurende de ceremonie was er de mogelijkheid om onszelf te introduceren aan de commissieleden in
de zaal en aan de medestudenten. Vervolgens werd het programma van de SEP besproken. Daarna waren
optredens van een studentenband en danseressen die voor ons een traditionele dans deden. Als afsluiting
werd er met z’n alle gegeten en heel veel foto’s gemaakt. Al met al, een goed begin van de SEP.
Op maandag 23 juli begon dan de echte stage. In de eerste week liepen we stage bij Kimia Farma apotheken
van 08:00 tot 15:00 uur. Ieder uitwisselingstudent werd geplaatst op een andere locatie verspreid over de stad.
Daarnaast had ieder student ook twee begeleiders uit de SEP-commissie om o.a. te helpen met vertalen indien
nodig. Mijn begeleiders heetten Riyan Pratama Putra (21) en Dina Hanifa Wiam (19). Doordat ik de
Indonesische taal vloeiend sprak, hoefden ze bijna nooit aanwezig te zijn. Gedurende deze week heb ik
allereerst geleerd om de etiketten van medicijnen en kopierecepten te schrijven. Alles wordt namelijk met de
hand geschreven in de openbare apotheken. Daarna heb ik medicatie in capsules, poederzakjes en een zalf
moge bereiden. Het bereiden ging zeer anders dan dat wij leren in de collegebanken. Ze zijn een stuk minder
accuraat en hygiënisch, maar het was een zeer interessante en leerzame ervaring. Ter afsluiting van de week
zijn we bij elkaar gekomen met alle farmaceuten van elke Kimia Farma locatie om te evalueren hoe het de
afgelopen is gegaan. Daarnaast heeft iedere student ook wat verteld over het gezondheidssysteem in hun
eigen land. Dan was het zaterdagavond en vertrokken we met z’n twintigen naar Mount Bromo, een prachtige
vulkaan. We kwamen daar middernacht aan, zodat we de zonsopgang konden zien. Het was prachtig en super
gezellig.
In de tweede week liepen we stage in de meest innovatieve en dure ziekenhuis van Surabaya, namelijk
National Hospital. Het ziekenhuis is in het jaar 2010 gebouwd en staat bekend om hen specialisten voor
neurologie. Ze houden zich voornamelijk veel bezig met ziekten als Prakinson. Het ziekenhuis bevat drie
apotheken: (1) de spoedeisende hulp apotheek, (2) inpatient apotheek en (3) Outpatient apotheek. De
spoedeisende hulp apotheek lijkt het meest op een openbare apotheek en was erg rustig op de dagen dat ik
daar stond. De inpatient apotheek was bedoeld voor de patiënten die in het ziekenhuis lagen. De farmaceuten
zorgden dan ervoor dat de juiste medicatie op het juiste tijdstip naar de patiënt ging. De Outpatient apotheek
is bedoeld voor de poliklinische patiënten. Ook aan het eind van deze week vond een evaluatie plaats met
presentaties over wat hadden geleerd. De excursie van deze week was naar Malang. Hier hebben we een thee
plantage en fabriek bezocht en hebben we geparasailled. Een zeer toffe ervaring met hele toffe mensen.
In de derde week hebben we de eerste twee dagen bij de apotheek van UBAYA stage gelopen. Hier hebben we
geleerd hoe je insuline moet spuiten bij een patiënt middels een pop waar je waterinjectie in kon spuiten.
Daarnaast hadden we kleine rollenspellen waarbij we op de juiste manier aan de patiënt moest uitleggen hoe
zo’n insulinespuit werkt. Ook zijn we naar een huis van een patiënt gegaan voor homecare, waarbij we de
therapietrouwheid en gezondheidstoestand proberen uit te vinden door middel van een gesprek. Vervolgens
hadden we woensdag de mogelijkheid om herbal medicijnen zelf te maken, ook wel jamu genoemd. Hier
kwamen verschillende lokale nieuwsstations op af. Als je op GOOGLE “Ubaya jamu” intikt, krijg je dan ook alle
foto’s van ons op dat moment. We zijn ook in verschillende kranten gekomen. Op donderdag hadden we een
etentje met alle farmacie docenten van UBAYA en hebben we een stukje van de introweek gezien. Ze pakken

het daar heel groots aan met competities tussen de faculteiten en veel gezang, dans, sporten en spelletjes. Op
zondagmiddag liep alles ten einde. De sluitingsceremonie was zeer mooi en emotioneel. Ik had nooit verwacht
dat ik zo erg banden zou vormen met al deze studenten. We zijn super close geworden met elkaar en dan is het
nooit leuk om afscheid te nemen. Tijdens deze ceremonie hadden de commissieleden de zaal mooi versierd
met ballonnen met allemaal foto’s van de afgelopen weken. We hebben veel gedanst, gezongen en gegeten.
Het was een zeer mooie, leuke en leerzame SEP-ervaring en ik raad het ook zeker iedereen aan om het te doen.

In de zomer van 2017 heb ik voor acht weken deelgenomen aan het SEP-uitwisselingstraject naar Ghana. Ik had bewust voor Ghana gekozen, omdat ik onderzoek wilde doen naar het gebruik van kruidengeneesmiddelen ten opzichte van westerse geneesmiddelen. Daarom besloot ik om daar meteen mijn BSc thesis te doen.
De begeleiding van de K.N.P.S.V. was heel behulpzaam bij het overzien van contact met een SEP-Officer in Ghana. De rest van de organisatorische zaken daarna verliepen soepel. Ghana is namelijk mijn familieland is en dus een vertrouwde omgeving. Eenmaal aangekomen in Ghana, startte het avontuur.

Voordat ik met mijn eigen onderzoek begon, heb ik deelgenomen aan het African Pharmaceutical Symposium aan de Universiteit in Kumasi (K.N.U.S.T.). Er werd een 10-daags congres gehouden voor en door Farmaciestudenten en experts vanuit heel Afrika. Het thema was: ‘Integration of orthodox and complementary medicine to enhance healthcare delivery in Africa.’
Van Egypte tot aan Zuid-Afrika, Senegal tot aan Kenia: ieder land werd door minstens vijf Farmaciestudenten gerepresenteerd. Over de culturele diversiteit viel niet te twisten: die hebben we dan ook uitgebreid gevierd tijdens een Culture Night. De traditionele muziek uit ieder land werd afgespeeld en de bijbehorende dansen werden met alle plezier voorgedaan. Naast de gezelligheid is er ook uitgebreid gediscussieerd over de integratie van kruidengeneesmiddelen met westerse geneesmiddelen: is het mogelijk of niet? Wat is de algemene visie hierop vanuit Afrikaanse patiëntenzorg? Nog belangrijker: wat kunnen wij als opkomende apothekers hieraan veranderen? De dagdelen waren gevuld met lezingen en discussies over deze vragen van professoren van het departement Farmacognosie uit heel Afrika. Als afsluiter zijn we op door het woud in Kumasi heengeleid, waar de gids ons vertelde over elke boom die als geneesmiddel werd gebruikt in het verleden tot op de dag van vandaag. De reis mondde uit bij het meer Bosomtwe in Kumasi.

Onderweg terug naar Accra verzamelde ik alle in Kumasi opgedane kennis om mijn onderzoek te starten. Ik bezocht vijf verschillende herbale klinieken in Ghana om navraag te doen naar de geneesmiddelen die zij voorschrijven aan patiënten met hypertensie, diabetes en osteoartritis. Ik bleef drie tot vier dagen in iedere herbale kliniek om de patiënten enquêtes te laten invullen. Het uitvoeren van dit onderzoek gaf mij een betere blik van de gezondheidszorg in Ghana.
Ik leerde over de processen van geneesmiddel afgifte in een herbale kliniek en hoe de tweede afgifte wordt uitgevoerd. De diagnose werd meestal in dezelfde kliniek gedaan, waarna de patiënt een kruidendrank kreeg voorgeschreven. Hier heb ik uiteindelijk een opiniestuk geschreven die in de Volkskrant werd gepubliceerd. Daarnaast heb ik mijn thesisresultaten mogen presenteren in de Melkweg, theater Zuidplein te Rotterdam en aan geïnteresseerde huisartsen van de praktijk Drostenburg.

Ik word er vrolijk van om te zien dat mijn onderzoek de aandacht van gezondheidsexperts in Nederland en Ghana heeft getrokken. Het komt namelijk vaak voor dat Ghanezen vanuit Nederland naar Ghana gaan voor herbale therapie tegen klachten en ziekten. Mijn hoop was om te bepalen of die therapie ook wetenschappelijk onderbouwd is en dat is mij gelukt. Indien je geïnteresseerd bent in het opiniestuk of de thesis, kun je contact met mij opnemen via g.y.a.amokwandoh@students.uu.nl.

Kortom, het was voor mij een leerzame ervaring waar ik erg veel voldoening uit heb kunnen halen. Vooral omdat ik het kon invullen naar mijn eigen wensen en passie. Mocht je het idee hebben om een project te doen in het buitenland, dan raad ik je dat zeker aan!

Afgelopen zomer heb ik gedurende twee weken aan het SEP deelgenomen in Mostar, Bosnië en Herzegovina. Het idee om een stage in het buitenland te doen en tegelijkertijd een ander land te ontdekken leek mij een mooie kans. Zowel om ervaring op te doen op farmaceutisch gebied, als het verkennen van een nieuwe omgeving en het leren kennen van een andere cultuur.

Mostar staat bekend om de Stari Most, de oude brug, welke op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. De stad bestaat uit twee stadsdelen, welke begrensd wordt door de Neretva rivier. Je merkt al aan het verschillend gebruik van het woord apotheek in welk gedeelte van de stad je bent. ‘Apoteka’ in het Bosnische gedeelte van de stad en ‘Ljekarna’ in het Kroatische gedeelte.

Ik was werkzaam in een openbare apotheek behorend bij de apotheekketen Lupriv. Dit is een bekende keten in Bosnië en Herzegovina, waarvan Mostar er vele filialen telt. Ik heb zelf in drie filialen mogen werken, waarbij elk net een andere gang van zaken heeft. Vanzelfsprekend verschilden mijn werkzaamheden afhankelijk van de apotheek waar ik te werk ging.

De eerste dag werkte ik in een apotheek op loopafstand van mijn accommodatie. Hier bestonden mijn taken vooral uit het controleren, sorteren en ordenen van binnenkomende bestellingen. Aan de hand van een lijst ging ik af of de bestelling compleet was, wat vervolgens gemeld werd. Wat mij opviel was dat er in de apotheek sandalen verkocht werden. Toen ik de apotheker hierom vroeg vertelde ze dat er elke dag wel mensen langkwamen die hierom vroegen. Ze maakte hier nog een grap over dat ze na haar opleiding tot apotheker nu schoenen verkoopt naast medicijnen. Vanaf de tweede dag tot het einde van de week werkte ik in een andere filiaal in Stari Grad. Na een introductie betreffende de taken en de dagelijkse gang van zaken in de betreffende apotheek gingen we aan de slag. Hier heb ik naast dezelfde taken als in de vorige apotheek ook administratieve handelingen verricht. Bijna alles werd er schriftelijk (met de hand) bijgehouden, in tegenstelling tot de werkwijze in Nederland. De meeste cliënten spraken geen Engels, waardoor ik op een enkele keer na niet aan de balie heb gestaan. Die ene keer ging het om een toerist, waardoor de apotheker mij erbij riep zodat ik dit ook eens gedaan kon hebben. Het was best rustig in de apotheek. Dit bleek vooral te komen door de hitte, waardoor mensen zich ’s middags liever niet in de zon waagden. Het was er dan ook boven de 40 graden, dus dat valt wel te begrijpen. Gezien het rustig was heb ik veel vragen kunnen stellen en wat de taal betreft het één en ander geleerd.

In de tweede week was ik werkzaam in een apotheek met een eigen lab. Hier hebben we zalven bereid en oplossingen gemaakt, die naar de andere filialen verstuurd werden en daar verkocht worden. Deze laatste apotheek, welke beduidend drukker was de vorige twee, had een rol in het maken en leveren van bepaalde magistrale bereidingen voor de andere filialen. Verder was er ook een laatstejaars studente werkzaam in de betreffende apotheek, die tevens haar eindstage daar liep. Ze motiveerde mij om veel vragen te stellen betreffende de werkzaamheden, maar ook over de studie en over haar cultuur. Wat me wel opviel was dat er alleen maar vrouwen werkzaam waren in de apotheek, ten minste waar ik werkzaam was. Het bleek inderdaad dat de meerderheid, net zoals in Nederland, vrouw is. De werktijden vielen reuze mee. De uren werden in overleg bepaald en in het weekend was ik vrij. Bovendien had ik elke dag wel genoeg tijd om leuke dingen te gaan doen, wat ik dan ook zeker gedaan heb.

Zelf vond ik vooral het oude gedeelte van Mostar interessant, in het nieuwe gedeelte valt er namelijk niet zoveel te zien. Het oude gedeelte van de stad, Stari Grad, is werkelijk prachtig. Het voelt meteen alsof je je in een ander tijdperk bevindt door de authentieke uitstraling van alle gebouwen in de omgeving. Als je om je heen kijkt zie je dat je omgeven wordt door hoge bergen en een heldergroene rivier, welke meteen een positieve vibe geven. Niet te vergeten dat het land nog niet zo lang geleden flink wat te verduren heeft gehad, waarvan de littekens nog duidelijk zichtbaar zijn. Tijdens het bewonderen van de Stari Most valt je oog al gauw op de cliff divers, die van de top van de brug naar beneden springen. Hoewel dit oorspronkelijk bedoeld was om indruk te maken op de dames, is het nu meer voor de show, wat toch bewonderenswaardig blijft.

Verder heb ik kennis gemaakt met een andere SEP’er afkomstig uit Polen. We zochten elkaar elke dag op zodra we de apotheek uit waren. Samen hebben we veel tijd doorgebracht en elkaar ook goed leren kennen. Behalve de Bosnische cultuur heb ik zo ook het één en ander over de Poolse cultuur geleerd, hoe het studentenleven er daar uitziet, zaken betreffende farmacie en de gang van zaken in de apotheek. Toen we alle hoeken van Mostar zo langzamerhand wel hadden gezien besloten we om in het weekend een dagje naar Dubrovnik te gaan. Met de bus vanuit Mostar duurt dit ongeveer zo’n vier uur, welke zo voorbij vliegen tijdens het bewonderen van de omgeving.

Doordeweeks zijn we nog naar Kravica falls geweest. We waren beide vroeg klaar die dag en dit was een bezienswaardigheid op mijn ‘go-to-lijstje’. Dit is een plaats buiten Mostar, waar zowel lokale als buitenlandse toeristen komen. De meesten komen daar met name om te zwemmen, terwijl anderen picknicken of simpelweg genieten van het mooie uitzicht.

Een andere plaats die we bezocht hebben is Tekija, Blagaj. Ook deze is buiten Mostar, maar is zeker de moeite waard. Zowel de historische achtergrond als de omgeving zijn fascinerend. Dit is één van de plaatsen waar je aan de drukte van de stad kunt ontsnappen en werkelijk kunt ontspannen. De locatie was echt rustgevend. Naast het stromende geluid van de rivier, bevind je je naast torenhoge bergen. Bovendien ligt de bron van de rivier in de deze bergen.

Wat wel jammer was dat bijna alle studenten de stad uit waren in verband met de zomervakantie, wat begrijpelijk is gezien het augustus was. Maar dit betekende niet dat we geen plaatselijke studenten hebben leren kennen. Samen met een groepje studenten, waarvan één een farmacie student, hebben we een halve dag doorgebracht. Ze lieten ons een aantal plaatsen zien die toeristen niet kennen, maar waar de plaatselijke bevolking graag komt. Behalve onze studies hebben we het ook gehad over hoe ons dagelijks leven eruit ziet en in hoeverre farmacie in ons thuisland overeenkomt met die in Bosnië en Herzegovina. Al met al volgden er heel wat interessante gesprekken, gevuld met de nodige grappen en luchtigheid.

Kortom heb ik een erg leuke en leerzame tijd gehad in Bosnië en Herzegovina. Ik raad iedereen aan om deel te nemen aan SEP. Mocht je meer ervaring willen opdoen op farmaceutisch gebied en dit combineren met een vakantie, dan is dit zeker een goede mogelijkheid.

Afgelopen zomer heb ik drie weken mijn SEP-stage gedaan in Pembroke, Malta. Op dit kleine eilandje zijn er verbazingwekkend veel apotheken. Ik kwam terecht in een openbare apotheek in een klein dorpje in Malta, vlakbij Paceville. Paceville staat in de zomer bekend om de vele studenten en jongeren die hun zomermaanden doorbrengen in Malta en tegelijkertijd ook een taalcursus volgen. Op het eiland zijn er daarom vooral in de maanden juli en augustus ontzettend veel toeristen en natuurlijk heel veel gezelligheid.

Mijn stageapotheek was een typische Maltese apotheek. Toen ik de eerste dag de apotheek binnenliep dacht ik dat ik in een drogist terecht was gekomen. Apotheken in Malta zijn namelijk erg commercieel. Dit bleek later ook door de salesmensen die naar de apotheek kwamen. Per dag kwamen er gemiddeld 10-15 mensen met een boek of iPad om producten en medicijnen te verkopen aan de apotheker. Er is niet 1 grote groothandel en er is ook geen voorraadbestelling. De apotheker bestelde uit haar hoofd wat er nodig was.

Een aantal andere verschillen tussen apotheken in Nederland en in Malta: er was geen systeem met medicatiebewaking (alles werd uit het hoofd gedaan), de overheid stuurt herhaalmedicatie voor patiënten naar de apotheek, er waren geen etiketjes voor op doosjes en er bestaan geen apothekersassistenten in Malta. Ik heb in de apotheek vooral patiënten te woord gestaan en herhaalmedicatie klaar gemaakt.

Ondanks de verschillen heb ik heel veel kunnen leren in Malta. Patiënten hechten heel veel waarde aan de mening van de apotheker, die ook elke patiënt bij naam kende. Het patiëntencontact en de klantvriendelijkheid was echt op een hoog niveau. De apotheker nam ruim de tijd voor elke patiënt en deze hadden ook veel geduld. Het was altijd een gezellige boel in de apotheek.

Hoewel patiënten vaak dachten dat ik Maltees was en in het Maltees begonnen te spreken, waren patiënten altijd bereid om over te schakelen naar het Engels. Dat spreekt nagenoeg iedereen in Malta vloeiend. De bevolking is echt ontzettend behulpzaam en vriendelijk.

De apotheker vond het belangrijk dat ik het eiland ook ging ontdekken in de tijd dat ik daar zat en gaf mij ook veel tips. Ondanks dat het een klein eiland is heb ik mij geen dag verveeld. Er is ontzettend veel te doen en te zien. Ik raad iedereen aan om mee te doen aan SEP. Ik heb echt een ontzettend leuke en leerzame tijd gehad in Malta.

On my first day of work, I was acquainted with the system used by the Apotheek Born- Smart Filling. I was given the task, every morning, to unpack the medications, and re-allocate them, and in the evening, to prepare the pick list, and label the drugs, for the morning to come. During the day, I would check the receipts, and prepare the medication prescribed in each. When a drug prescription required a preparation, rather than a ready-made drug, I would work on it and prepare it in the lab with my pharmacist, Frank. Speaking of my Pharmacist, Frank was a very helpful and friendly person. He would shower me with so much information and knowledge, whenever he had the chance. Also, Rosatta, another Pharmacist, would make sure I understood entirely how the pharmacy in the Netherlands, worked. She would explain to me many systems, and how the assistants interacted with the patients. I was surprised by the number of differences I found between pharmacies in Egypt and the ones in the Netherlands, starting with the very comprehensive computer systems used in Born, to the routine the assistants followed every day. Each receipt of every patient would be scanned, and stored on the system to be later referred to whenever needed. The system maintained a complete history and background on ALL the patients/costumers that visited the pharmacy. My working days started as early as 9 AM and ended around 6, 6:30PM.

Since I was lucky enough to have a Host, as also my Pharmacist, he would not only allow me, but rather encourage me, to take a day off to visit and tour around the beautiful Netherlands. Concerning the social programme, since I was the last and only intern, present in the Netherlands at that time, I did not get the chance to meet or exchange cultures with the rest. I also did not get the chance to hang out with my students, from the Netherlands, of my age, but once. I would roam around the country, on my own, which is something I like to usually do- travel solo. However, in my opinion, the social programme can be improved by allowing students/members from the association to hang out with the interns more often, especially on weekends. It’s a win-win situation for both parties; the intern would experience a new culture and tradition and the members would get the chance to meet students from all different kind of nationalities.

All in all, it was an amazing experience that I would surely never forget, and it would affect not only my career but also my personal life, on the long run.

Thank you!

Torenhoge LED-verlichte wolkenkrabbers tussen eeuwenoude keizerlijke tempels, lantaarnpalen met touchscreen-schermen, plastische chirurgie advertenties met “before and after” foto’s met ernaast een groepje zakenlui die een authentiek straatkraampje staan te eten: nergens anders is het contrast tussen traditioneel en modern zodanig fraai verweven in een levendige hippe en hightech metropool met 25 miljoen inwoners. Welkom in Seoul!

Dankzij KNAPS, de Koreaanse K.N.P.S.V., heb ik een SEP stageplek kunnen krijgen bij McCANN Health in Seoul (spreek uit als: Soo-ll). McCANN Health, onderdeel van McCANN Worldgroup, is een “healthcare agency” dat zich voornamelijk richt op medische communicatie binnen de medische en farmaceutische wereld. Dit komt neer op objectieve informatieoverdracht van bijvoorbeeld  evidence-based geneesmiddelen, medische actualiteiten of weesziekten gericht op een brede doelgroep variërend van medische specialisten tot aan de doorsnee burger.

Tijdens de SEP-stage was ik één van de medical writers die deel uitmaakte van het Medical Team dat zich voornamelijk richt op farmacie-gerelateerde onderwerpen. Het is de taak van de medical writer om wetenschappelijke artikelen objectief, helder en concreet te presenteren voor de desbetreffende doelgroep. Dit kan het beste worden toegelicht met de projecten waaraan ik heb deelgenomen. Ik heb bijvoorbeeld een overzichtsdocument geschreven voor Koreaanse oncologen over Tykerb® (lapatanib) bij de behandeling tegen trastuzumab-resistente HER2-geïnduceerde borstkanker. Ik baseerde me op evidence-based artikelen om vervolgens een oordeel te geven over het middel. Nadat mijn eindversie werd nagekeken en goedgekeurd door mijn begeleider ging het naar de afdeling grafisch design. Hier verwerkten ze mijn tekst tot een fraai vormgegeven pamflet dat uiteindelijk via een medical writer op het bureau bij de oncoloog belandt.

Andere projecten waaraan ik heb deelgenomen: een internationaal congres organiseren over de behandeling van Gaucher Disease; een lysosomale weesziekte, een behandelplan opgesteld voor Jakavi® (ruxolitinib) bij myelofibrose, aanbevelingen gedaan over Meditoxin® als gelijkwaardige en goedkopere tegenhanger van Botox® en een van de hoogtepunten was dat ik de Nederlandse viroloog prof. Ab Osterhaus mocht interviewen over de H7N9-uitbraak in Azië. Kortom, de projecten kunnen erg variëren!

Het leven in Seoul is hectischer dan het leven hier in Nederland. Om te beginnen met de werkdruk: overuren maken (ook op zondag!) was heel normaal onder mijn gemotiveerde Koreaanse collega’s. Op een gegeven moment moest ik er ook aan geloven en werkten we samen door tot laat in de avond om deadlines te halen. Het kantoor ligt in de wijk Gangnam en hier stikt het van de bars en restaurants. Het was dan heel vanzelfsprekend om samen met je collega’s na een lange werkdag even te ontspannen en gezellig een drankje te doen alvorens weer huiswaarts te keren.  Ondanks de lange dagen mag ik eigenlijk niet klagen, want het eten in dit land was echt heer-lijk! Ze eten hier veel vaker buiten de deur dan in Nederland. Samen eten met je collega’s bevordert de bond en er heerst dan ook een aangename sfeer binnen de groep mede door onze moederlijke en zorgzame teamleidster.

Naast het leven in en random het kantoor in Gangnam, waren er in de rest van dit dynamische metropool genoeg andere leuke, niet-werk gerelateerde dingen te beleven! Zo heb je de wijk Hongdae, die bekend staat als de studentenwijk met uitgaansgelegenheden en vele liveoptredens die op straat worden opgevoerd door getalenteerde muzikanten. En er is Itaewon, dat bekend staat als de internationale wijk met zijn brede aanbod aan wereldgerechten en voor de allernieuwste high-tech gadgets kun je terecht in Sangnam. Buiten Seoul valt ook veel te zien en te beleven: pistes pakken in Pyeongchang – waar in 2018 de Winterspelen worden gehouden, een bezoek aan het voormalig empirische rijk in Geyongju (het vroegere Rome van Azië), de grens oversteken met Noord-Korea in de DMZ of een slapende vulkaan beklimmen op Jeju-eiland.

Al met al heb ik  een zeer leerzame en vermakelijke tijd achter de rug gehad in dit prachtige land! Hopelijk heb ik een duidelijk beeld geschetst van de taken van een medical writer en tegelijkertijd ook warm gemaakt voor een SEP-stage in het buitenland.

Eind 2013 bedacht ik dat ik graag in het buitenland de (ziekenhuis)farmacie wilde ervaren door middel van een Student Exchange Program (SEP). Ik wilde graag naar de Verenigde Staten, niet alleen vanwege het land maar ook vanwege het feit dat er klinische apothekers zijn. Het leek mij erg leuk en interessant om deze, voor ons onbekende, kant van de (ziekenhuis)farmacie te zien. Ik heb meteen een motivatiebrief geschreven, mijn CV in het Engels vertaald en me aangemeld. Al na 3 weken kreeg ik een e-mail dat ik was uitgekozen en dat ik welkom was in Seattle! Het contact met LEO Susie was snel gemaakt, en we hadden al gauw een geschikte periode gevonden, namelijk juli 2014.

Op vrijdag 4 juli was het zo ver: heel vroeg in de morgen stond ik op Schiphol mijn ouders uit te zwaaien. Ik zou via Parijs naar Seattle vliegen. Helaas had mijn eerste vlucht wat vertraging opgelopen, waardoor ik slechts 40 minuten had tussen landing van vlucht 1 en opstijgen van vlucht 2. Al rennend over Paris Charles de Gaulle, roepend “Excusez-moi! Excuzes-moi!”, heb ik de vlucht net gehaald. Ik voelde me een beetje dat jongetje van Home Alone: als laatste nog nét voordat de gate sluit. Na een lange vlucht mocht ik nog twee uur in de rij staan voor de douane. Na het vragenvuur kon ik eindelijk mijn koffer ophalen en de lokale SEP commissie ontmoeten. Meteen werd ik meegenomen naar de stad, waar we in het bekende Pike Place Market een heerlijke (verse) zalmburger hebben gegeten. Ook werd ik meteen uitgenodigd voor een (huis)feestje, want het was natuurlijk 4th of July oftewel Independence Day. Na een paar uurtjes slaap en een enorme jetlag stond ik dus feestend tussen de dronken farmaceuten, vuurwerk en rode bekertjes. Een goed begin van mijn SEP!

Tijdens mijn verblijf in Seattle logeerde ik bij een gastgezin. En wat voor één: ze wonen in een fantastisch huis, ik had een hele kelderverdieping met badkamer en keuken tot mijn beschikking, en ik mocht altijd mee-eten. Wat een fantastische gastvrije mensen!

Het eerste weekend heb ik de stad een beetje verkend. Uiteraard ben ik ook meteen omhoog gegaan in de Space Needle en heb ik andere toeristische attracties bekeken. Gelukkig had ik mijn Lonely Planet bij me die me de weg wees naar de leukste plekjes in Seattle. Ook wist ik niet dat ik in de eerste Starbucks ter wereld zat, totdat ik dat las in mijn Lonely Planet onder het genot van een grote beker (supergoedkope!) koffie.

Maandag werd ik al vroeg door Susie opgehaald om richting het University of Washington Medical Center te gaan. Dit ziekenhuis is ongeveer vier keer zo groot als het UMC Utrecht. Na wat formaliteiten werd ik opgehaald door de apotheker met wie ik die dag zou meelopen. Ik mocht meteen mee op ronde met de arts, arts-assistent, apotheker en hoofdverpleegkundige van het pijnteam. Dat is meteen ook het grote verschil met Nederland: in de Verenigde Staten werkt de ziekenhuisapotheker op één afdeling, waarbij hij/zij verantwoordelijk is voor alle medicatie en alle medicatieverzoeken voor de patiënten op die afdeling. De apotheker zit dus in een team, gaat mee op ronde met de artsen en is dus ook echt medebehandelaar. Eventuele wijzigingen in de medicatie worden namelijk meteen besproken. Daarnaast is de apotheker verantwoordelijk voor de ontslagmedicatie en de uitleg hiervan aan het bed van de patiënt. Ik vind dit een hele interessante opzet, alhoewel de Amerikanen onze opzet ook fantastisch vinden. De rest van de week heb ik meegelopen met de apothekers van het chronische pijnteam, het HIV-team, cardio en neuro intensive care, spoedeisende hulp, hematologie, oncologie, interne en van de operatiekamers. Wat mij voornamelijk opviel, was niet alleen de werkwijze, maar ook de ‘patient-centered care’ en de rol die de ziektekostenverzekering speelt. In sommige gevallen wordt namelijk de behandeling van een bepaalde aandoening afgestemd op wat er wordt vergoed door de ziektekostenverzekering van de patiënt.

In de tweede week heb ik een openbare apotheek bezocht. De apotheek bevindt zich achterin een winkel en is helemaal ingericht op de ‘convenience’ voor de patiënt: je levert je recept af, gaat lekker shoppen en even later kan je je medicatie komen afhalen. In de V.S. mogen apothekers ook reisadviezen geven, vaccinaties toedienen, medicatie voor dieren afleveren en bijv. cholesterol testjes doen. Deze dingen zijn de grootste bron van inkomsten voor de openbare apotheek.

Helaas mocht ik als buitenlandse student niet zoveel meer dan meekijken met de apotheker en medicatie uitvullen. Alle medicatie wordt bewaard in grote potten. Net als in Nederland wordt eerst het recept gescand, waarna de pot wordt gescand, zodat je zeker weet dat je de juiste pot hebt gepakt. Vervolgens wordt alles met de hand uitgevuld in kleinere potjes. Het maakt dan niets uit of je te maken heb met paracetamol of met hydroxyureum. Blijkbaar hebben ze daar andere GMP/GDP eisen.

Ook in de openbare apotheek viel me de rol van de ziektekostenverzekering op. Iedereen heeft namelijk een andere verzekering, waardoor zowel de apotheker als de patiënt niet goed weet wat er vergoed wordt en wat niet. In de V.S. kent men geen basispakket, dus het zou zomaar zo kunnen zijn dat metoprolol niet wordt vergoed of dat men een flinke ‘co-pay’ moet doen. Daarnaast is medicatie in de V.S. heel erg duur; dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de farmaceutische industrie handig inspeelt op de vergoedingsstructuur en dus de prijzen flink kunnen verhogen. Ook maken generieken geen schijn van kans… Je kan dus maar beter niet ziek worden in de V.S..

In mijn derde week heb ik de ziekenhuisapotheek van het Swedish Hospital in Cherry Hill (een wijk in Seattle) bezocht. Deze ziekenhuisapotheek is vergelijkbaar met die van een perifeer ziekenhuis, het is alleen wat kleinschaliger opgezet. In dit ziekenhuis kennen apothekers en artsen elkaar, en zijn er dus ook korte(re) lijntjes. Ook in het Swedish Hospital wordt in teams gewerkt, maar de apothekers wisselen elke week van afdeling. Dit doen zij om hun kennis up to date te houden. Tijdens deze week heb ik meegelopen met de apothekers ‘on the floor’, cardio en neuro IC, anticoagulation clinic, family medicine en de outpatient pharmacy (een soort politheek).

In mijn vierde week heb ik weer een openbare apotheek bezocht. Het meest grappige wat ik die week heb meegemaakt, is de bereiding van een dexamethasondrank voor een kat. De dexamethason werd heel exact afgewogen na factorisatie van de dosis, maar werd aangevuld in een erlenmeyer tot ongeveer 50 mL (“Wat denk jij? Is dit 50 mL? Of toch maar een scheutje meer?”). Toen ik vroeg of ze bereidingsprotocollen gebruiken of iets dergelijks, werd ik met vragende ogen aangekeken. Dat kennen ze niet… “Ik weet toch hoe het moet?”. Ik was heel erg verbaasd dat er in een land als de V.S., waar ze toch wel bekend staan als pietepeuterig en een claim zo aan je broek hangt, niet met bereidingsprotocollen wordt gewerkt.

Gelukkig heb ik in deze vier weken niet alleen maar stage gelopen, maar ook nog tijd gehad om Seattle beter te leren kennen, een hike te doen met de farmaciestudenten in het Mt Rainier NP, walvissen te spotten bij de San Juan Islands, een tour bij de Boeing factory te doen, te shoppen, heel veel borrels te doen, feestjes mee te pakken en vooral heel erg te genieten. Seattle heeft echt al mijn verwachtingen overtroffen. Het kost misschien wat, maar het is het meer dan waard geweest!

Afgelopen zomer heb ik 4 weken aan het SEP deelgenomen in Kuala Lumpur, Maleisië. Ik heb voor SEP gekozen, omdat ik hiermee mijn wens naar het maken van een grote reis met een farmaceutische buitenlandstage kon combineren, en dat zonder studievertraging op te lopen. Voor mij was het de manier om even uit het studentenleven hier te stappen en een totaal ander land met andere cultuur en taal te leren kennen, daarbij de ervaringen op te doen die het alleen reizen met zich meebrengt, maar toch ook een verbreding op farmaceutisch gebied.
Nadat ik de keuze had gemaakt om me voor SEP aan te melden, ging ik samen met de buitenlandcommissaris de landen door en koos ik voor Maleisië. Dit land sprak mij aan door het veelzijdige programma, namelijk naast een stage in het onderzoek of openbare apotheek ook deelname aan een congres en bezoeken aan verschillende farmaceutische instanties. Daarnaast leek het mij ontzettend mooi om in Azië te reizen.
Eenmaal op het vliegveld van Kuala Lumpur aangekomen zie je gelijk al het cultuurverschil en komt je de tropische hitte tegemoet. Maleisië is een land dat door haar geschiedenis een multicultureel land is geworden, waarin religie een belangrijke rol speelt. Verschillende etnische groepen, zoals de autochtone Maleisiërs (voornamelijk islamieten), Chinese Maleisiërs (voornamelijk boeddhisten) en Indiase Maleisiërs (voornamelijk hindoeïsten) leven hier als één volk samen.
Ik vond het dan ook erg leuk om al deze verschillende mensen te ontmoeten tijdens het farmaceutisch studenten congres, waar ik gedurende de eerste week aan deelnam.
Het congres vond plaats op één van de 15 farmacie faculteiten, die dit land rijk is, waar ik met open armen werd ontvangen. We werden verzorgd met 3 keer per dag rijst en groene thee met melk en suiker en sliepen allemaal in de hostels aan de universiteit.
Het congres bestond onder andere uit een symposium, verschillende workshops, een speurtocht met opdrachten, een bezoek aan een kindercrèche, een grote dinerparty en als afsluiting tokkelen in de jungle.
Na het congres werd ik samen met de 8 andere SEP studenten, die ik gedurende de week had leren kennen, naar ons verblijf voor de komende drie weken gebracht. Een huis in een voorstadje van Kuala Lumpur, waar alle SEP studenten en local exchange students (LEO´s) samen zouden wonen. Hier konden we voor het eerst met iedereen van de SEP kennis maken en gingen we het programma voor de komende tijd bespreken. Door de weeks hadden wij onze stage, waar ze ons naartoe brachten en weer ophaalden, en in het weekend hadden we de tijd om het land te verkennen.
Zo hebben we het eerste weekend alles in en om Kuala Lumpur gezien. Kuala Lumpur betekend letterlijk modderige riviermonding. Erg bijzonder hoe in dit tropische land uit het niets zo´n moderne wereldstad is ontstaan. Het bekendste gebouw in KL, de Petronas Towers, zijn met 452m de hoogste twintowers ter wereld. Daarnaast hebben we veel cultuur, natuur en historie gezien, zoals de National Mosque, Chinatown, Little India en KL birdpark, het grootste vogelpark ter wereld.
De weekenden daarop zijn we met de nachtbus naar eilandengroepen aan de westkust en de oostkust geweest. Allebei paradijseilanden, waarbij we in lichtblauw water hebben gesnorkeld, met reuzenschildpadden gezwommen, vleermuizengroten bekeken, op spierwitte stranden hebben gelegen en s´avonds de strandbars opzochten.
Mijn stage liep ik samen met 4 andere SEP studenten op een universiteit in Kuala Lumpur. Iedereen volgde twee weken lang verschillende onderzoeksprojecten, die uitgevoerd werden door 4e jaars studenten. In Maleisië bestaat de farmaciestudie uit een 4 jarige bachelor, gevolgd door een twee jarige stage in de ziekenhuisapotheek, waarna men  apotheker is. Het waren allemaal erg interessante projecten. Zo hield één project zich bezig met het extraheren van een cholinesterase remmend substraat uit zeealgen, om daarvan een middel tegen Alzheimer te maken. Het leuke hierbij was, dat de zeealgen het weekend voordat het project begon door de studenten zelf uit de lokale koraalriffen werden geplukt. In een ander project werd de antimicrobiële werking van Chinese medicines getest.  In Azië alom bekende Kruiden, diens werking berust op het herstelen van de balans (yin/yang) in het menselijk lichaam, en zelfs in speciale afdelingen van ziekenhuizen worden verstrekt. Een ander typerend verschil met het Nederlandse systeem bleek de omgang met ethiek. Zo mochten bachelorstudenten op gezonde menselijke longfibroblasten de toxiciteit van koolstof nanopartikels testen. Toen het experiment door contaminatie herhaald moest worden, werden er, alsof het niets is, gewoon weer nieuwe longpreparaten gebruikt.
Ook met proefdiergebruik werd hier gemakkelijker omgegaan. Ongetrainde studenten gaven zelf injecties en toen er een rat overleed werd er zonder scrupules een nieuwe gebruikt. Wij mochten een kijkje nemen in het proefdierencentrum, waarin meerdere ratten samen in een kooi worden gefokt. Tijdens onze stage was er zelfs een rat opgegeten door andere ratten omdat het te druk geworden was in de kooi. Op zo´n moment voel je wel het belang van de ethische commissies die wij in Nederland hiervoor hebben.
Gedurende de laatste week waren nog bezoekjes aan een ziekenhuisapotheek, een farmaceutisch industrieel bedrijf en het ministerie van gezondheid gepland en hadden we daarnaast nog de tijd om zelf uitstapjes te maken.
Terugblikkend was SEP voor mij een hele bijzondere en mooie ervaring! Een aanrader voor iedereen die een kijkje wil nemen in de farmacie in het buitenland en daarnaast een ander land en andere culturen wil ervaren, nieuwe mensen ontmoeten en tegelijkertijd zijn/haar Engels een beetje wil bijspijkeren.