(Photo by Mario Tama/Getty Images)


Geschreven door Ceren Zwijnenburg en Fleur van Gelder 

Zoals in de tweede week van januari op alle grote nieuwskanalen te lezen was, stopt Pfizer met het onderzoek naar Alzheimer- en Parkinsonmedicatie. De kosten die het onderzoek met zich mee brengt wegen niet op tegen de baten. Een enorme schok, want Alzheimer en Parkinson zijn steeds meer voorkomende ziektes, waar we nog maar weinig over weten. Daarbij worden er 300 banen geschrapt in drie onderzoekslaboratoria van Pfizer. Wat voor effect zal dit hebben op het onderzoek naar Alzheimer en Parkinson? Want wie doen nu eigenlijk geneesmiddelenonderzoek? En hoe wordt dit onderzoek gefinancierd?

Geneesmiddelenonderzoek is onderzoek naar de aangrijpingspunten voor nieuwe geneesmiddelen, nieuwe concepten voor de inzet van geneesmiddelen, werkingsmechanismen, veiligheid, effectiviteit en de optimale inzet van geneesmiddelen. Pfizer doet voornamelijk onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe compounds. Deze compounds worden geselecteerd op de bovengenoemde eisen. Is het geneesmiddel veilig? Is het effectief? Hoe is de farmacodynamiek en de farmacokinetiek? Pfizer is niet de enige die dit soort onderzoeken opzet. Onderzoek kan namelijk geïnitieerd worden door farmaceutische bedrijven, ziekenhuizen, universiteiten, patiëntenverenigingen en gezondheidsfondsen.

De financiering voor onderzoek komt bij de farmaceutische industrie voor een groot deel uit de winst op andere geneesmiddelen, die al op de markt zijn. Bij universiteiten, ziekenhuizen en onderzoeksgroepen is dit een ander verhaal. Hier is er sprake van vier geldstromen:

  • 1e geldstroom: het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
  • 2e geldstroom: ZonMw en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
  • 3e geldstroom: Ministeries, de Europese Unie en non-profit organisaties
  • 4e geldstroom: Profitorganisaties en farmaceutische bedrijven

Er wordt steeds meer geld in onderzoek naar geneesmiddelen geïnvesteerd via de 2e en 3e geldstroom. Het budget van verschillende fondsen, die onderzoekers kunnen aanvragen wordt steeds groter. En doordat steeds meer mensen in aanraking komen met de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson, hebben goede doelen als Alzheimer Nederland en het Parkinsonfonds steeds meer subsidies om te verdelen.

Hoeveel deze geldstromen in totaal precies bijdragen aan het wetenschappelijk onderzoek naar medicijnen is niet bekend, maar het is wel duidelijk dat er op meer manieren geneesmiddelen worden ontwikkeld dan alleen via de farmaceutische industrie. Ook Philip Scheltens, directeur van het Alzheimercentrum VUmc, reageert: “Het nieuws is veel te negatief neergezet en maakt mensen onterecht ongerust. Het is een logische beslissing voor een bedrijf dat geen goede middelen meer in de pijplijn had zitten. Andere grote bedrijven gaan toegewijd verder met dit onderzoeksgebied.” (bron NOS.nl)

Kortom, er zijn veel meer organisaties die onderzoek doen naar Alzheimer en Parkinson dan alleen Pfizer. Maar als zo’n groot instituut als Pfizer al het onderzoek laat vallen, wie doet dan onderzoek naar ziektes waar niet snel genoeg een geneesmiddel voor gevonden wordt? Vinden we die onderzoeken te kostbaar? Of willen we voor iedere ziekte een passend geneesmiddel vinden en uiteindelijk kunnen genezen? Zeker iets om over na te denken voor de toekomst!